Kennismaking
Kennismakinggesprek
Onderdelen kennismakingsgesprek
Voorbereiding: - Nadenken over relevante registratie oefening
- Voorsteltekst maken
In gesprek : - Voorstellen en uitleg samenwerking
- Probleemverheldering
- Gespreksvaardigheden
na 35-40 minuten
Afronden: - Registratie oefening meegeven
- Samenvatting (door hulpzoeker)
- Terugkijken op het gesprek
- Toestemming geluidsfragment
- Evaluatie invullen
na 45 minuten - Afsluiten
Het eerste videogesprek met een vraagsteller in PsyDate
Je hebt in de chat kennisgemaakt en je hebt samen een tijd afgesproken om een eerste videogesprek te hebben.
Je hebt, voorafgaand aan het eerste gesprek met de vraagsteller, diens naam, leeftijd en een omschrijving van de vraag. Je doet het volgende:
Voorbereiding
Zorg dat je op tijd bent om dit script nog eens rustig door te nemen. Je kunt deze er gewoon naast houden, tijdens jullie gesprek. De manier van kennismaken en openen van een gesprek zijn van veel invloed op de verdere relatie tussen jou en de vraagsteller. Belangrijk hierin is dat je uitnodigend overkomt op een vriendelijke en rustige toon spreekt en de vraagsteller op zijn gemak weet te stellen.
Nadenken over een relevante registratie oefening
Om gedragsverandering bij de vraagsteller te krijgen, is bewustwording van belang. Bewustwording komt als de vraagsteller dagelijks bijhoudt hoe vaak het thema van de vraag (het probleem) voorkomt. Leer jezelf aan om van tevoren een idee te vormen over wat handig zou zijn om bewustwording/ probleemverheldering voor je vraagsteller te vergroten. Het meegeven van een registratie oefening is een belangrijke basisinterventie die altijd gegeven kan worden.
Kun je niets bedenken? Bespreek dit dan met je vraagsteller. Samen komen jullie dan vast op een relevante registratie oefening.
Voorsteltekst maken
Voor een soepel begin van jullie 'relatie' is het belangrijk om op te schrijven wat je gaat zeggen wanneer je jezelf voorstelt. Tijdens het voorstellen geef je de ander de tijd om aan jouw stem en manier van praten te wennen. Daardoor geef je de ander de kans om de eventuele zenuwen wat te laten bedaren.
Je schrijft het voor jezelf één keer uit en gebruikt die omschrijving bij elke nieuwe kennismaking. Je kunt 'm ook uit je hoofd leren. Bijvoorbeeld:
"Mijn naam is xxx en ik ben 2e jaars student Psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. Ik ben sinds december 2022 actief aan het oefenen in PsyDate en begin in januari met nieuwe vakken waarin ik nog meer specifieke kennis op doe. Verder ben ik 20. jaar en woon ik in een studentenhuis op kamers. Ik werk verder als vrijwilliger bij de Kindertelefoon."
+ Schrijf voor jezelf de naam van de vraagsteller op en het stukje tekst wat hij/zij/die schreef over de ingestuurde vraag. DIt hou je erbij tijdens je gesprek.
+ Zit rustig en ontspannen bij het beeldscherm; niet te ver voorover en niet te dicht op het scherm, maar ook niet onderuitgezakt. Neem een uitnodigende houding aan.
+ Zorg dat je een zitplek hebt waarin er licht op je gezicht valt, en je achtergrond rustig en donker is (donkerder dan je gezicht)
+ In ieder geval is je volledige gezicht is te zien, van je kruin tot en met je nek.
+ Op de afgesproken tijd maak je via het camera-icoon in de chatbox (rechtsboven het gedeelte waarin je met elkaar hebt gechat).
In gesprek - Videobellen (S=student, V=vraagsteller)
S: "Hoi, ik ben ...<je eigen naam> . Kun je me goed horen? En ook zien?"
V:"..."
S: "Heb je wel eens eerder een gesprek in PsyDate gevoerd?"
V: "..."
Voorstellen en uitleg samenwerking
S:"Nou, zullen we beginnen? Ik zal me eerst even voorstellen. Mijn naam is xxx en ik ben 2e jaars psychologiestudent....(kijk op je spiekbriefje!)
En je hebt een hulpvraag ingestuurd en die heb ik gelezen. Ik heb gereageerd omdat ik er wel met je verder over door wil praten. We hebben daar vandaag 3 kwartier de tijd voor.
V: "..."
S:"Vind je het goed dat ik je eerst wat vertel over hoe zo een gesprek gaat? Dat is hoe het ons wordt geleerd; om eerst wat te vertellen over de manier van werken.
V: "..."
S:"Ik zou het fijn vinden om samen (samenwerking benadrukken) eerst wat meer zicht te krijgen op de vragen waarmee je zit (fase 1: probleemverheldering). Daar gebruiken we dit gesprek voor. Als je dan hebt vertelt wat er zoal speelt, en ik kan dat volgen, kan het zijn dat we besluiten in een volgend gesprek er nog eens wat dieper op door te gaan (fase 2: probleemnuancering) of dat ik uitleg ga geven over het onderwerp (basis interventies introduceren). Wat meestal volgt is dat we logische hulpmiddelen bedenken om jou verder te helpen (fase 3: probleembehandeling en samenwerking benadrukken). Wat denk je ervan, zullen we het zo doen? (mogelijkheid tot reactie & afspraak maken de gesprekken op deze manier aan te pakken).'
V: "..."
Probleemverheldering
S:"Wil je me wat meer vertellen over je ingestuurde vraag?"
V: "..."
S:"Waar heb je last van?"
V:".."
S:"Op welke momenten doet dit zich voor?"
V:"..."
S:"Is het een periode minder geweest?"
V:"..."
S:"Welke positieve dingen levert het 'probleem' jou op?" (op korte termijn/ op lange termijn) (intrinsiek/extrinsiek)
V:"..."
S:"Welke negatieve dingen levert het jou op?"(op korte termijn/ op lange termijn) (intrinsiek/extrinsiek)
V:"..."
S:"Wat heb je tot nu toe geprobeerd, om er vanaf te komen/ er minder last van te hebben?"
V:"..."
NB voor Student: Deze vragen helpen je om een functie analyse, of betekenis analyse te maken. Dit is handig om inzicht te verschaffen aan de persoon met wie je in gesprek bent. Heb je nog geen les gehad in het maken van een betekenis analyse? Geen nood! Dan mag je dit onderdeel nog even laten zitten.
Wat doe je verder? - Gespreksvaardigheden inzetten
Binnen PsyDate leer je gespreksvaardigheden gebruiken en je daar gemakkelijk bij voelen. Je wordt op deze manier vaardiger in gesprekken. Na elk gesprek geef je in PsyDate aan welke gespreksvaardigheden je hebt ingezet. Zo bouw je aan een overzicht van jouw ervaring in het dashboard.
Wees je dus tijdens je gesprekken bewust van wat je zegt en waarom.
Hieronder vindt je de gespreksvaardigheden die je in PsyDate leert gebruiken:
Samenvatten | Self-Disclosure
Situatie verduidelijken | Hardop denken
Positief her-etiketteren | Confrontatie
Gevoelsreflecties | Non-verbaal gedrag
Parafraseren | Terugkoppelen naar (begin) doelen
Concretiseren | Terugblik
Verbaal volgen | Afsluiten gesprek
Modelling | Schrijfoefening uitleggen
Stiltes gebruiken | Registratie oefening uitleggen
Levenslijn uitleggen | Time management
Selecteren van gespreksthema's
In het laatste gesprek van een serie gesprekken met één vraagsteller: | Terugvalpreventie
Afronden van het gesprek
Na 35 tot 40 minuten in je gesprek zeg je, onafhankelijk van waar het op dat moment in je gesprek over gaat:
S: "Ik wil langzaam naar een afronding van ons gesprek gaan. Wat neem je van dit gesprek mee of wat vond je belangrijk aan dit gesprek?"
V:"..."
Registratie oefening meegeven
Denk met je vraagsteller mee en haal zelf het gesprek voor de geest, met de 'high-lights', of momenten waarop er een inzicht kwam. Bedenk aan de hand daarvan of het handig is om een registratie oefening te laten doen.
S: "Om meer zicht te krijgen op ...(gedrag of gedachten)... lijkt het me voor jou zinvol/handig om bij te houden hoevaak/ wanneer per dag ...(gedrag of gedachten)... voorkomt en dat je daarbij, op een schaal van 1 tot 10 aangeeft, hoe ...(hoeveel last je ervan hebt/ hoe belemmerend het is) ....
Zie je het zitten om dat de komende week bij te houden?"
V:"..."
Samenvatting
Soms is het wenselijk te vragen of de vraagsteller samenvat en de oefening wil herhalen. Met name als je oefeningen hebt gegeven werkt dit positief door op de vraagsteller.
S:"Omdat er zo veel is besproken, wat voor jou belangrijk is, lijkt het mij voor jou zinvol dat jij samenvat waar het over is gegaan vandaag en waar je de komende week aandacht aan besteedt."
V:"..."
Breng tijdens de afsluitende opmerkingen geen nieuwe informatie ter tafel. Als je nieuwe gespreksstof aandraagt, krijgt de ander het idee dat er nog een tijd kan worden doorgepraat. Als de vraagsteller in deze afsluitende fase zelf met nieuwe punten komt, stel dan voor daar een volgende keer over te praten en maak daarover een concrete afspraak.
S:"Ik zou graag de tijd nemen om ook hier op in te gaan, maar de tijd voor vandaag is op. Wil jij het opschrijven, zodat we daar in ons volgende gesprek op terug kunnen komen?"
V:"..."
Terugkijken op het gesprek
S:"Hoe vond je het gesprek? Viel het je mee, of tegen?"
V:"..."
Toestemming geluidsfragment
S:"Je weet dat ik nog aan het oefenen ben, hè? Ik heb als we straks afsluiten, de mogelijkheid om een geluidsfragment van ons gesprek te downloaden en ik wil dat graag doen, om ons gesprek terug te luisteren, om ervan te leren. Het kan ook zijn dat ik een stukje laat horen aan een docent, of aan medestudenten, ook om van te leren. Geef je mij daar toestemming voor, of heb je dat liever niet?"
V:"..."
Evaluatie invullen
S:"Wil je na dit gesprek, in PsyDate, wat opschrijven over wat je goed vond aan dit gesprek: (Tops) en ook opschrijven als je nog wat tips voor mij hebt (Tips)? Zo help je mij met het beter worden in mijn gesprekken. Alvast heel erg bedankt voor de moeite. We kunnen via de chatfunctie contact houden en volgende week weer een videogesprek hebben. Zullen we dat doen?"
V:"..."
Afsluiten
S: "Zullen we het voor vandaag hierbij laten?"
V:"..."
Sommige gesprekken kunnen kort duren. Wees niet bang een gesprek af te ronden als er niets meer te bespreken valt. Of, als de vraag na een paar gesprekken opgelost lijkt. Vraag dan:
S: "Het klinkt of dit het laatste gesprek is?! Kan ik nog wat voor je doen, of laten we het hierbij?'
V:"..."
Referentie:
Lang, G., & van der Molen, H. T., (2020) Psychologische gespreksvoering. (18) Uitgeverij H. Nelissen.